BHA là gì? Toàn diện về hoạt chất “vàng” cho da mụn

BHA – Beta Hydroxy Acid là gì?

BHA (Beta Hydroxy Acid) là nhóm axit hữu cơ có khả năng tan trong dầu, được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm trị mụn, làm sạch lỗ chân lông và kiểm soát dầu. Trong mỹ phẩm, BHA phổ biến nhất chính là Salicylic Acid – hoạt chất được FDA (Hoa Kỳ) công nhận an toàn và hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá.

Khác với AHA (tan trong nước), BHA có khả năng xuyên qua lớp dầu thừa, đi sâu vào lỗ chân lông để loại bỏ tế bào chết, bã nhờn và vi khuẩn – nguyên nhân chính gây mụn.

Cấu trúc hóa học của BHA

1. Cấu trúc phân tử

BHA có cấu trúc đặc trưng gồm:

• Một nhóm hydroxyl (-OH)

• Một nhóm carboxyl (-COOH)

• Nhóm hydroxyl gắn với carbon beta (vị trí thứ hai so với nhóm axit)

Với Salicylic Acid, cấu trúc vòng thơm giúp phân tử ưa dầu (lipophilic), cho phép nó thâm nhập sâu vào tuyến bã nhờn – ưu điểm vượt trội so với AHA.

2. Ý nghĩa cấu trúc trong chăm sóc da

Nhờ cấu trúc tan trong dầu, BHA:

• Làm sạch sâu bên trong lỗ chân lông

• Phá vỡ liên kết giữa tế bào chết và bã nhờn

• Giảm tắc nghẽn – nguyên nhân hình thành mụn đầu đen, mụn viêm

Cơ chế hoạt động của BHA trên da

BHA hoạt động theo 3 cơ chế chính:

1. Tẩy tế bào chết hóa học

BHA làm lỏng liên kết keratin giữa các tế bào sừng già cỗi, giúp da tự bong tế bào chết một cách nhẹ nhàng mà không cần chà xát.

2. Làm sạch lỗ chân lông

Do tan trong dầu, BHA thấm sâu vào nang lông, hòa tan bã nhờn – bụi bẩn – cặn trang điểm, từ đó giảm tắc nghẽn.

3. Kháng viêm – kháng khuẩn

Salicylic Acid có cấu trúc tương tự aspirin, mang lại đặc tính chống viêm, giúp giảm sưng đỏ mụn và làm dịu da.

Công dụng nổi bật của BHA trong chăm sóc da

1. Trị mụn trứng cá

BHA được xem là hoạt chất “kinh điển” trong điều trị:

• Mụn đầu đen
• Mụn đầu trắng
• Mụn viêm nhẹ đến trung bình

Nhờ làm sạch sâu và kháng viêm, BHA giúp giảm mụn từ gốc thay vì chỉ làm khô bề mặt.

2. Kiểm soát dầu nhờn

BHA điều hòa hoạt động tuyến bã nhờn, đặc biệt phù hợp với:

• Da dầu
• Da hỗn hợp thiên dầu

3. Se khít lỗ chân lông (hiệu quả gián tiếp)

Khi lỗ chân lông được làm sạch hoàn toàn, bề mặt da trở nên mịn và thông thoáng hơn, giúp lỗ chân lông trông nhỏ gọn hơn.

4. Cải thiện bề mặt da

Sử dụng BHA đều đặn giúp:

• Da mịn hơn
• Giảm sần sùi
• Cải thiện tình trạng da xỉn màu do tế bào chết tích tụ

Các dạng BHA phổ biến trong mỹ phẩm

1. Salicylic Acid (BHA tổng hợp)

• Dạng phổ biến và hiệu quả nhất

• Nồng độ thường dùng: 0.5% – 2%

• Được FDA cho phép dùng trong mỹ phẩm trị mụn không kê đơn

2. BHA dẫn xuất

Một số sản phẩm sử dụng muối Salicylate hoặc dạng ester để tăng độ dịu nhẹ cho da nhạy cảm.

BHA thiên nhiên là gì?

BHA thiên nhiên là các nguồn thực vật chứa Salicylate tự nhiên, mang lại hiệu quả tương tự Salicylic Acid nhưng dịu nhẹ hơn, phù hợp với da nhạy cảm hoặc người mới bắt đầu.

Các hoạt chất BHA thiên nhiên phổ biến

1. Chiết xuất vỏ cây liễu trắng (White Willow Bark Extract)

Đây là nguồn BHA thiên nhiên nổi tiếng nhất.

Thành phần chính:

• Salicin – khi thẩm thấu vào da sẽ chuyển hóa thành Salicylic Acid

Công dụng:

• Làm sạch lỗ chân lông
• Giảm mụn, kháng viêm
• Tẩy tế bào chết nhẹ nhàng

Ưu điểm của vỏ cây liễu trắng là ít gây kích ứng hơn Salicylic Acid tổng hợp, thường được dùng trong mỹ phẩm thiên nhiên, organic.

2. Wintergreen (Dầu lộc đề xanh)

Wintergreen chứa hàm lượng Methyl Salicylate tự nhiên rất cao.

Công dụng:

• Kháng viêm mạnh
• Hỗ trợ giảm mụn và làm dịu da

Do hoạt tính cao, Wintergreen thường được dùng với nồng độ thấp và kết hợp cùng các thành phần làm dịu.

3. Meadowsweet (Filipendula ulmaria)

Loài thực vật giàu Salicylate tự nhiên, thường xuất hiện trong mỹ phẩm châu Âu.

Công dụng:

• Làm dịu da mụn
• Hỗ trợ cân bằng dầu
• Phù hợp da nhạy cảm, da viêm nhẹ

BHA phù hợp với loại da nào?

Phù hợp nhất với:

• Da dầu
• Da mụn
• Da hỗn hợp
• Da có lỗ chân lông to

Cần thận trọng với:

• Da quá nhạy cảm
• Da đang bong tróc, tổn thương hàng rào bảo vệ

Trong trường hợp này, nên ưu tiên BHA thiên nhiên hoặc nồng độ thấp (0.5–1%).

Cách sử dụng BHA an toàn và hiệu quả

• Dùng 1–2 lần/ngày tùy nồng độ
• Luôn dùng kem chống nắng ban ngày
• Không kết hợp cùng lúc với retinol mạnh khi mới bắt đầu
• Test thử trước với da nhạy cảm

BHA trong các sản phẩm trị mụn hiện nay

BHA thường xuất hiện trong:

• Toner trị mụn
• Serum làm sạch lỗ chân lông
• Sữa rửa mặt cho da dầu
• Gel chấm mụn

Các thương hiệu nổi tiếng sử dụng BHA: Paula’s Choice, COSRX, La Roche-Posay, The Ordinary, Some By Mi…

Kết luận

BHA là hoạt chất không thể thiếu trong chăm sóc da mụn, đặc biệt nhờ khả năng tan trong dầu – làm sạch sâu – kháng viêm. Bên cạnh Salicylic Acid tổng hợp, các BHA thiên nhiên như vỏ cây liễu trắng ngày càng được ưa chuộng nhờ tính dịu nhẹ và thân thiện với làn da nhạy cảm.

Việc lựa chọn đúng loại BHA và sử dụng đúng cách sẽ giúp da giảm mụn bền vững, thông thoáng và khỏe mạnh hơn từ bên trong.